تاق کسرا یا طاق کسری

 

قدیمی‌ترین تصویر عکاسی شده از طاق کسری، مربوط به ۱۸۶۴ میلادی
موقعیت:	عراق کنونی
منطقه:	اسبانبر
تاسیس شده:	540 میلادی
ساخته شده:	شاپور اول
سبک(ها) معماری:	پارتی

طاق کسری (طاق خسرو، تاق کسرا) یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ایران در دورهساسانی است که به دلیل دگرگونی‌های سیاسی و جغرافیایی اکنون در عراق قرار گرفته است. این اثر باستانی که در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، در ۳۷ کیلومتری جنوب بغداد در کناره خاوری رود دجله واقع شده است. تاق کسرا از مهم‌ترین سازه‌های دوران ساسانیان است و آرامگاه سلمان فارسی از یاران محمد پیامبر اسلام در نزدیکی آن زیارتگاه مسلمین است.

این طاق جای جلوس رسمی شاهنشاه ایران بوده که در روزهای جشن ، طبقات رجال کشور و سران لشکر و سفراء و واقدین بیگانه در آن‌جا بار می‌داده اند.طاق جایگاه تخت را می‌پوشانیده و قالی زربفت مرصعی که به بهارستان کسری معروف است فرش آن بوده است. ساختمان این بنا را در داستان ها به خسرو اول نسبت داده‌اند ، به‌عقیده هرتسفلدطاق کسری را باید از بناهای شاپور اول دانست اما ریتر روایات متداوله را تایید کرده و گوید طاق کسری بارگاهی است که خسرو اول بنا نهاده است اما بنابر آنچه در نوشتار پهلویخدای‌نامگ آمده‌است این کاخ به دستور شاپور اول ساخته‌شده‌است.

نمای عمارت شاید از ساروج منقش یا سنگ های مرمر یا چنانچه بعضی نویسندگان جدید ادعا کرده اند از صفحات مسین زراندود و سیماندود پوشیده بوده است. تا سال ۱۸۸۸ نما و تالار بزرگ مرکزی برپا بوده است و نقشی از آن در کتابدیولافوآ کشیده شده است. اما در آن سال جناح شمالی خراب شد و اکنون جناح جنوبی نیز در شرف ریزش است.این بنا بارگاه شاهنشاه بوده است.در پشت هریک از جناحین نمای عبارت پنج تالار کوتاه تر که طاق هایی در بالای آن دیده می شود موجود بوده و از بیرون به‌وسیله دیوار بلندی بسته می شده است. تمام دیوار ها و سقف ها از آجر با ضخامتی قابل توجه ایجاد شده است.