نامدار بازیگران مرد ایرانی معاصر
عزت الله انتظامی
- تولد: ۳۰ خرداد ۱۳۰۳
- وفات: ۲۶ مرداد ۱۳۹۷
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم گاو، فیلم اجاره نشین‌ها، فیلم حاجی واشنگتن
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۲ سیمرغ بلورین، برنده هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر مرد در جشنواره شیکاگو
اهالی رسانه و منتقدین به عزت‌الله انتظامی القابی همچون آقای بازیگر و عزت سینمای ایران را داده‌اند. فیلم واریته بهاری به کارگردانی پرویز خطیبی نخستین تجربه سینمایی انتظامی محسوب می‌شود که محصول سال ۱۳۲۸ است. انتظامی بیست سال بعد، در فیلم گاو اثر ماندگار داریوش مهرجویی به ایفای نقش پرداخت. کاراکتر مش حسن که انتظامی در گاو ایفاگر آن بود به‌دلیل وابستگی زیاد به گاوش در فراق گاو به سوگ می‌نشیند. بازی او در فیلم گاو نقطه عطف و تحولی شگرف در تاریخ بازیگری سینمای ایران شد.
بازی‌های او در دیگر آثار مهرجویی همچون آقای هالو، دایره مینا، پستچی، اجاره‌نشین‌ها، هامون و بانو از کارهای ماندگار این زوج هنری است. انتظامی در فیلم‌های کارگردانان مطرح دیگری چون علی حاتمی، ناصر تقوایی، مسعود کیمیایی، رخشان بنی‌اعتماد، مسعود جعفری جوزانی و محسن مخملباف نیز بازی کرده‌است. انتظامی برای بازی در فیلم گاو اولین جایزه بین‌المللی سینمای ایران را کسب کرد و برنده جایزه جشنواره بین‌المللی شیکاگو شد. انتظامی پس از انقلاب و به‌خصوص در دهه شصت در انواع و اقسام نقش‌ها حضوری درخشان داشت شد.
از دیگر فیلم‌های مطرحی که انتظامی در آن‌ها به ایفای نقش پرداخت می‌توان به اجاره نشین‌ها که برای آن نامزد دریافت سیمرغ جشنواره فیلم فجر شد، گراند سینما ساخته حسن هدایت که اولین سیمرغ انتظامی را برای او به ارمغان آورد، هامون که برای بازی در نقش مکمل آن نامزد دریافت سیمرغ شد، روز فرشته ساخته بهروز افخمی و خانه‌ای روی آب ساخته بهمن فرمان آرا که سیمرغ دوم و سوم کارنامه هنری او را رقم زدند، اشاره کرد.
ناصر ملک مطیعی
- تولد: ۸ فروردین ۱۳۰۹
- وفات: ۴ خرداد ۱۳۹۷
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم قیصر، فیلم ولگرد، فیلم گرداب
- مهم‌ترین جوایز: برنده دو جایزه سپاس
فعالیت ناصر ملک مطیعی در سینما با بازی در صحنه کوتاهی از فیلم «واریته بهاری» (پرویز خطیبی، ۱۳۲۸) آغاز شد. بازی او در دومین فیلمش «شکار خانگی» (علی دریابیگی، ۱۳۳۰) در حد بیان یک جمله کوتاه در صحنه یک میهمانی بود. بازی ملک مطیعی در «ولگرد» (مهدی رئیس فیروز، ۱۳۳۱) او را به اوج محبوبیت رساند و برای بازی در آن نخستین دستمزد فعالیت حرفه‌ای خود را گرفت. با موفقیت «ولگرد» بلافاصله در فیلم‌های گرداب (حسن خردمند، ۱۳۳۲) ـ که نخستین فیلم رنگی سینمای ایران بود ـ و سپس در فیلم غفلت (علی کسمایی، ۱۳۳۲) بازی کرد. ملک مطیعی پس از بازی در غفلت، از «پارس فیلم» به «دیانا فیلم» رفت، تا در ازای بازی در دو فیلم در سال، ماهانه هزار تومان دستمزد دریافت کند، اما پس از ایفای نقش در چهارراه حوادث (ساموئل خاچیکیان، ۱۳۳۳) که متفاوت از سایر نقش‌های او بود، به خدمت نظام احضار شد. او پس از بازگشت، در فیلم اتهام (شاپور یاسمی، ۱۳۳۵) بازی کرد.
ملک‌مطیعی در فاصله سال‌های (۴۰–۱۳۳۶) در فیلم‌های: «بازگشت به زندگی» (عطاالله زاهد، ۱۳۳۶)، «عروس فراری» (اسماعیل کوشان، ۱۳۳۷)، «طلسم شکسته» (سیامک یاسمی، ۱۳۳۷)، «دشمن زن» (پرویز خطیبی، ۱۳۳۷)، «دوقلوها» (سیامک یاسمی، ۱۳۳۸)، «اول هیکل» (سیامک یاسمی، ۱۳۳۹)، عمو نوروز (سیامک یاسمی، ۱۳۴۰)، آرامش قبل از طوفان (خسرو پرویزی، ۱۳۴۰)، عسل تلخ (حسین مدنی، ۱۳۴۰)، سایه سرنوشت (اسماعیل کوشان، ۱۳۴۰) و آس و پاس (سیامک یاسمی، ۱۳۴۰) بازی کرد.
پس از دهه ۴۰ شمسی، با حضور محمدعلی فردین به‌عنوان «جوان اول» فیلم‌ها، به تدریج از محبوبیت او کاسته شد. ملک مطیعی در فیلم قیصر (مسعود کیمیایی، ۱۳۴۸) با ایفای نقش «داش فرمون» به شمایلی مخصوص به خود با کلاه مخملی دست یافت. پس از انقلاب اسلامی از فعالیت ملک مطیعی برای ایفای نقش در سینمای ایران ممانعت به عمل آمد و او دوران سختی را سپری کرد. ناصر ملک‌مطیعی پس از ۳۵ سال دوری از سینمای ایران، بالاخره در فیلم نقش نگار ساخته علی عطشانی بازی کرد.
محمد علی فردین
- تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۰۹
- وفات: ۱۸ فروردین ۱۳۷۹
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم گنج قارون، فیلم سلطان قلب‌ها، فیلم حاتم طایی
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ جایزه سپاس
ورود فردین به عرصه سینما زمانی رقم خورد که او کشتی‌گیر مطرحی بود. در زمستان ۱۳۳۸ به‌طور اتفاقی در سالن سینما با اسماعیل کوشان آشنا شد و ازطریق او به‌عنوان نقش اصلی فیلم چشمه آب حیات ساخته سیامک یاسمی انتخاب شد. این اولین نقش‌آفرینی حرفه‌ای فردین در سینما محسوب می‌شد. سپس بازی در فیلم‌های فردا روشن است و فریاد نیمه شب به کارگردانی ساموئل خاچیکیان نقطه عطف کارنامه هنری‌اش محسوب می‌شود، آثاری که توانستند عنوان بهترین و پرفروش‌ترین فیلم سال را ازآن خود کنند، فردین با فیلم آقای قرن بیستم به شهرت رسید؛ و درمیان سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۷ دراوج دوران کاری خود قرار گرفت.
کاراکترهایی که فردین ایفاگر آن بود به تیپ علی بی غمی مشهور بود که تنوع نقش خوبی داشت، جوان عیاش فردا روشن است، فرخ تا امیر فریاد نیمه شب تا مکانیک جوان بیوه های خندان ، تا خسروی طلای سفید که مهندسی شیمی خوانده بود ، ساسان خبرنگار جنایی گرگ های گرسنه، داش ابرام کلاه مخملی زن ها فرشته اند، احمد صیاد در ساحل انتظار ، امیر انسان‌ها ، محمود بد اقبال مسیر رودخانه ، یار قلی جهنم زیر پای من ، آقای سپاهی دهکده طلایی ، مراد ترانه‌های روستائی تا امیر اسد عشق و انتقام همه و همه تبدیل به فیلم‌های مهم کارنامه فردین شدند. اما هیچ یک از این فیلم‌ها نتوانستد آن طور که گنج قارون فردین را بر سر زبان‌ها انداخت، شهرت او را صد چندان کنند.
فردین با بازی در گنج قارون سیامک یاسمی به شهرتی بی‌سابقه در میان بازیگران ایرانی دست یافت. فیلمی که در زمان خود تماشاگران بارها و بارها آن را در سینما می‌دیدند. در ادامه محمد علی فردین فقط به بازیگری اکتفا نکرد و در سال ۱۳۴۷ با ساخت فیلم سلطان قلب‌ها خون تازه‌ای به رگ‌های سینمای ایران تزریق کرد و توانست با بازی در این فیلم به‌عنوان اولین سوپراستار تاریخ سینمای ایران لقب بگیرد. درنهایت وی بعد از انقلاب به همراه سعید راد و ناصر ملک‌مطیعی در فیلم برزخی‌ها به کارگردانی ایرج قادری بازی کرد که سال ۱۳۶۱ روی پرده رفت. این فیلم آخرین حضور فردین در عرصه سینمای ایران بود و پس از آن اجازه کار به او داده نشد.
ایرج قادری
- تولد: ۲۸ فروردین ۱۳۱۳
- وفات: ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم برزخی‌ها، فیلم سرسپرده، فیلم داغ ننگ
ایرج قادری در سال ۱۳۴۱ شرکت سینمایی «پانوراما» را به همراه موسی افشار تأسیس کرد. وی فعالیت خود را پس از انقلاب با ساخت فیلم‌های: برزخی‌ها (۱۳۶۰)، دادا (۱۳۶۱) و تاراج (۱۳۶۳) ادامه داد. بعد از این فیلم به علت ممنوع‌الفعالیت بودن تا اوایل دهه ۷۰ فیلمی نساخت و با درام جنایی می‌خواهم زنده بمانم فیلمنامهای از رسول صدرعاملی و براساس داستان زندگی پدرام تجریشی فعالیت خود را دوباره آغاز کرد. قادری در طول دوران بازیگری خود در ۷۱ فیلم به ایفای نقش پرداخت که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به شاهرگ، رفیق، پلنگ در شب، سینه‌چاک، میعادگاه خشم و توبه اشاره کرد.
او همچنین پس از انقلاب فیلم‌هایی هم چون نابخشوده، پنجه در خاک، طوطیا، شهرت، سام و نرگس، چشمان سیاه، آکواریوم، محاکمه، پاتو زمین نذار و شبکه را کارگردانی کرد. ایرج قادری در سام و نرگس محمدرضا گلزار را به سینمای ایران معرفی کرد. او همچنین قرار بود در اولین فعالیت تلویزیونی خود ستایش را با فیلمنامهای از سعید مطلبی جلوی دوربین ببرد که بیماری این فرصت را از او گرفت و در اختیار سعید مطلبی قرار داد.
علی نصیریان
- تولد: ۱۳ بهمن ۱۳۱۳
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم گاو، فیلم بوی پیراهن یوسف، فیلم مسخره باز
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ سیمرغ بلورین
علی نصیریان فعالیت هنری خود را با کسب مهارت در مدرسه تئاتر سعدی آغاز کرد. او با شرکت در آزمون ورودی و کسب نمره قبولی به دوره سه ساله این هنرستان وارد شد. نصیریان در زمینه نویسندگی صاحب سبک بود و با بیش از ده نمایشنامه به همراهِ بهرام بیضایی و اکبر رادی و غلامحسین ساعدی و اسماعیل خلج از برجستگان نمایشنامهنویسی در زبان فارسی به‌شمار می‌رود. وی در سال ۱۳۳۵ جایزه نخستین مسابقه نمایشنامهنویسی را برای نمایش بلبل سرگشته دریافت کرد.
فیلم گاو ساخته داریوش مهرجویی نخستین فعالیت سینمایی او بود. آقای هالو، پستچی، کفش‌های میرزا نوروز، شیر سنگی، ناخدا خورشید، هزاردستان، سال‌های خاکستر، بوی پیراهن یوسف، میوه ممنوعه و شهرزاد از آثار شاخص وی است. نصیریان در اوایل دهه ۶۰ نقش قاضی شارع را در سریال سربداران و نقش ابوالفتح صحاف را در سریال هزاردستان بازی کرد، نقش‌هایی که بین تمام نقش‌هایش تا آن تاریخ منحصر‌به‌فرد بودند.
علی نصیریان همچنین عضو پیوسته فرهنگستان هنر است. علی نصیریان در سن ۸۴ سالگی در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۷ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم مسخره‌باز کسب کرد و تبدیل به مسن‌ترین فردی شد که این جایزه را دریافت کرده است.
پرویز فنی زاده
- تولد: ۷ بهمن ۱۳۱۶
- وفات: ۵ اسفند ۱۳۵۸
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم رگبار، فیلم گوزن‌ها، فیلم تنگسیر
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ جایزه سپاس
پرویز فنی زاده پیش از آن که فعالیت هنری را آغاز کند حروف‌چین و مصحح روزنامه اطلاعات بود. وی در سال ۱۳۳۷ در کلاس‌های هنرهای دراماتیک شرکت کرد. او در سال ۱۳۳۷ «گروه تئاتر گل سرخ» را با همکاری چند تن از دوستانش تشکیل داد و بعدها به «گروه پاسارگاد» پیوست و فعالیت هنری‌اش را در تئاتر دنبال کرد.
او در سال ۱۳۵۲ به خاطر بازی در فیلم رگبار جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره سینمایی سپاس گرفت. وی در مدت ۲۰ سال کار هنری در بیش از ۱۹ فیلم سینمایی، از جمله تنگسیر و گوزن‌ها و ۷۰ نمایش، از جمله پهلوان اکبر می‌میرد، به ایفای نقش پرداخت. وی پس از بازی در دو سریال تلویزیونی سلطان صاحبقران و دایی‌جان ناپلئون، به محبوبیت زیادی دست یافت. خشت و آینه (ابراهیم گلستان)، گاو (داریوش مهرجویی)، رگبار (بهرام بیضایی)، غریبه (شاپور قریب)، تنگسیر (امیر نادری)، شام آخر (شهیار قنبری)، قدغن (علیرضا داوودنژاد) و اعدامی (محمدباقر خسروی) آثار سینمایی مهم کارنامه کاری پرویز فنی‌زاده محسوب می‌شوند که او با بازی در این آثار در میان اهالی هنر با لقب نابغه مشهور شد.
بهروز وثوقی
- تولد: ۲۰ اسفند ۱۳۱۶
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم قیصر، فیلم داش آکل، فیلم رضا موتوری
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۳ جایزه سپاس و برنده ۴ جایزه جهانی جشنواره جهانی فیلم تهران
وثوقی کار هنری را در بخش دوبله رادیو و تلویزیون آغاز کرد. او را بیشتر با شمایل قیصر می‌شناسند و او در این اثر به یادماندنی امضای بازیگری خود را برجای گذاشت. به غیر از قیصر او در دو فیلم داش آکل و رضا موتوری نیز با مسعود کیمیایی همکاری کرد که نتیجه هر سه همکاری برای او جایزه جشنواره سپاس تهران را به همراه داشت.
وثوقی در همکاری با امیر نادری در نقش زائر محمد در فیلم تنگسیر به نقش‌آفرینی پرداخت و به واسطه آن برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم دهلی شد. از دیگر فیلم‌های ماندگاری که وثوقی در آن به ایفای نقش پرداخت می‌توان به سید در گوزن‌ها ساخته مسعود کیمیایی، ابی نسیه در کندو ساخته فریدون گله، مجید ظروف چی در سوته دلان به کارگردانی علی حاتمی و حاتم در ملکوتِ خسرو هریتاش اشاره کرد.
آخرین اثری که بهروز وثوقی در آن به ایفای نقش پرداخته فیلم فصل کرگدن به کارگردانی بهمن قبادی است که نقش اصلی مرد فیلم را در مقابل مونیکا بلوچی بازی کرده است.
فرامرز قریبیان
- تولد: ۲۷ آبان ۱۳۲۰
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم گوزن‌ها، فیلم غزل، فیلم ترن
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۳ سیمرغ بلورین
قریبیان تحصیل در رشته بازیگری را در مدرسه ویژوال آرت آمریکا نیمه کاره رها کرد و فعالیت سینمایی‌اش را با دستیاری کارگردان و ایفای نقش کوتاهی در فیلم بیگانه بیا ساخته مسعود کیمیایی در سال ۱۳۴۷ آغاز کرد. او سال ۱۳۵۱ در دو اثر با کیمیایی همکاری کرد. او در خاک که براساس رمان محمود دولت آبادی نوشته شده به ایفای نقش پرداخت و در گوزن‌ها همبازی بهروز وثوقی شد. غزل در سال ۱۳۵۵ سومین همکاری او با مسعود کیمیایی بود.
قریبیان به غیر از بازیگری در زمینه کارگردانی نیز فعالیت داشت و در سال ۱۳۶۵ کارگردانی را با فیلم جدال در تاسوکی آغاز کرد و در سال ۱۳۶۶ در فیلم ترن به کارگردانی امیر قویدل ایفای نقش کرد و توانست از ششمین دوره جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کند. قریبیان در سال ۱۳۷۱ برای بازی در فیلم بندر مه آلود ساخته امیر قویدل برای دومین بار سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد.
قریبیان در سال ۱۳۷۸ توانایی‌های خود در کارگردانی را با فیلم چشمهایش ثابت کرد. فیلمی که با نگاه به داستان داش آکل نوشته صادق هدایت ساخته شده بود. او سومین سیمرغ بلورین کارنامه کاری‌اش را در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم مرد بارانی به کارگردانی ابوالحسن داوودی به‌دست آورد. قریبیان در بهمن ماه ۹۸ پس از بازی در فیلم خروج از دنیای بازیگری خداحافظی کرد.
خسرو شکیبایی
- تولد: ۷ فروردین ۱۳۲۳
- وفات: ۲۸ تیر ۱۳۸۷
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم هامون، فیلم کیمیا، فیلم سالاد فصل
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۳ سیمرغ بلورین
خسرو شکیبایی تحصیلاتش را در رشته بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد. تا پیش از انقلاب فقط در عرصه تئاتر و دوبله فعالیت داشت و فعالیت حرفه‌ای در سینما را با بازی در فیلم خط قرمز ساخته مسعود کیمیایی در سال ۱۳۶۱ آغاز کرد.
خسرو شکیبایی بیش از ۵۰ فیلم سینمایی بازی کرده است که دراین‌میان بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون ساخته داریوش مهرجویی یکی از ماندگارترین نقش‌هایی است که او ایفا کرده‌است.
شکیبایی برای بازی در فیلم‌های هامون، کیمیا و سالاد فصل موفق به کسب سیمرغ بلورین جشنواره فجر شد و در آخرین نقش آفرینی کارنامه کاری‌اش، برای فیلم اتوبوس شب دیپلم افتخار بیست و پنجمین جشنواره فجر را به‌دست آورد. یکبار برای همیشه، سایه به سایه و کاغذ بی‌خط از دیگر نقش‌های کارنامه کاری شکیبایی بودند که او به واسطه آن‌ها نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد جشنواره شد. فیلم حکم ساخته مسعود کیمیایی همکاری مجددی بعد از ۲۲ سال بین این کارگردان و خسرو شکیبایی بود. او درنهایت در تیرماه ۱۳۸۷ در اثر ایست قلبی درگذشت.
بهزاد فراهانی
- تولد: ۱ بهمن ۱۳۲۳
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم راه افتخار، فیلم سگ کشی، فیلم ابراهیم خلیل‌الله
وی دوره‌هایی از تئاتر را در فرانسه گذراند و در کارگردانی، بازیگری و نویسندگی فارغ‌التحصیل شد. بهزاد فراهانی فعالیت هنری خود را با بازی در تئاتر آغاز کرد. سپس به سینما روی آورد و با بازی و نگارش فیلمنامه فیلم «تجاوز» به کارگردانی حمید مصداق، به جمع اهالی سینما پیوست. فراهانی سه دهه است که حضوری مستمر در سینما، تلویزیون و تئاتر دارد. بازی در سریال ماندگار امام علی در نقش معاویه، فراهانی را تبدیل به چهره‌ای برجسته در عرصه بازیگری کرد.
بهزاد فراهانی پس از این سریال نشان داد که اهل ریسک است و بازی در عرصه کمدی را با نقش آفرینی در سریال کت جادویی و فیلم عشق گمشده تجربه کرد. فراهانی در تلویزیون ایفاگر دو نقش متفاوت برای محمدرضا ورزی بود، او در ابراهیم خلیل‌الله و قائم مقام فراهانی ساخته‌های این کارگردان به ایفای نقش پرداخت. او در فیلم سگ‌کشی ساخته بهرام بیضایی در نقشی کوتاه به ایفای نقش پرداخت که خود آن را موهبتی بزرگ در کارنامه کاری‌اش می‌داند. بهزاد فراهانی به‌تازگی پیش تولید فیلم جدیدش مهمانی از کارائیب را آغاز کرده است.
مهدی هاشمی
- تولد: ۱۶ آذر ۱۳۲۵
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم همسر، فیلم دو فیلم با یک بلیت، فیلم آلزایمر
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۲ سیمرغ بلورین
وی در سال ۱۳۵۲ در رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. فعالیت در تئاتر را به‌عنوان بازیگر به همراه داریوش فرهنگ در سال ۱۳۴۸ با تشکیل گروه تئاتر «پیاده» آغاز کرد. وی نخستین بازی سینمایی‌اش را در فیلم «زنده باد...» ساخته خسرو سینایی تجربه کرد. اما بازی او در مجموعه تلویزیونی سلطان و شبان بود که نامش را سر زبان‌ها انداخت و او را به شهرت رساند.
بازی او در فیلم دو فیلم با یک بلیت، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول نهمین دوره جشنواره فیلم فجر را برای او به ارمغان آورد. مهدی هاشمی در دهه هفتاد باز هم در فیلم‌های همسر به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده و معجزه خنده ساخته یدالله صمدی درخشید. بسیاری از منتقدان، سیمرغ بلورین دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر را که به عزت‌الله انتظامی برای بازی در روز فرشته رسیده بود، از آن مهدی هاشمی، برای بازی در فیلم همسر می‌دانستند.
هاشمی پس از چند سال کم‌کاری و دوری از تلویزیون و سینما با مجموعه‌های تلویزیونی هزاران چشم و روزگار قریب به کارگردانی کیانوش عیاری بازگشت موفقیت‌آمیزی به تلویزیون داشت و پس از آن با نقش آفرینی در فیلم‌های متعدد سینمایی، توانایی‌اش را دوباره به اثبات رساند و در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای دومین بار موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم‌های آلزایمر و آقا یوسف گردید. مهدی هاشمی در اواخر دهه هشتاد و دهه نود در فیلم‌های مهم دیگری همچون هیچ به کارگردانی عبدالرضا کاهانی، ضد گلوله ساخته مصطفی کیایی، خانه پدری ساخته کیانوش عیاری، قصه‌ها به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد و سیانور به کارگردانی بهروز شعیبی به ایفای نقش پرداخت.
رضا کیانیان
- تولد: ۲۹ خرداد ۱۳۳۰
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم آژانس شیشه‌ای، فیلم خانه‌ای روی آب، فیلم یک تکه نان
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۲ سیمرغ بلورین
اولین تجربه کیانیان روی صحنه تئاتر به نمایشنامه از پانیفتاده‌ها به قلم غلامحسین ساعدی و کارگردانی برادرش داوود کیانیان برمی‌گردد. رضا به مدت سه سال در گروه تئاتر برادرش داوود فعالیت داشت و در سال ۱۳۵۵ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته تئاتر فارغ‌التحصیل شد. کیانیان فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۸ با حضور در فیلم تمام وسوسه‌های زمین ساخته حمید سمندریان آغاز کرد سپس با بازی در کیمیا ساخته احمدرضا درویش با ارائه یک بازی دقیق نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد.
او در این فیلم همبازی خسرو شکیبایی بود. در ادامه آژانس شیشه‌ای نقطه عطف کارنامه کاری او را رقم زد و وی در شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. فیلم‌های سگ‌کشی، سینما سینماست، گاهی به آسمان نگاه کن، ماهی‌ها عاشق می‌شوند، یک حبه قند، فرش باد، یک تکه نان، روبان قرمز و کفشهایم کو؟ از کارهای شاخص او به‌شمار می‌رود. کیانیان در بیستمین جشنواره فیلم فجر برای بازی بسیار خوب خود در فیلم خانه‌ای روی آب ساخته بهمن فرمان آرا برای دومین بار برنده سیمرغ بلورین شد. بخش دیگری از فعالیت‌های رضا کیانیان مربوط‌به بازی در سریال‌های تلویزیونی و نمایش خانگی است.
از مهم‌ترین سریال‌هایی که او با بازی در آن خوش درخشید مختارنامه ساخته داوود میرباقری است. او در نقش عبدالله بن زبیر، خلیفه بزرگ زبیری در مکه به ایفای نقش پرداخته است که علاوه‌بر آن که متفاوت‌ترین نقش هنری وی محسوب می‌شود، اولین کار تاریخی کیانیان در نقش یک شخصیت خاکستری است. از سریال‌هایی که کیانیان در نمایش خانگی به ایفای نقش پرداخته نیز می‌توان به قلب یخی، شاهگوش، شهرزاد و سیاوش اشاره کرد.
علیرضا خمسه
- تولد: ۹ بهمن ۱۳۳۱
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم دو نفر و نصفی، فیلم آپارتمان شماره ۱۳، فیلم بیست
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ سیمرغ بلورین
علیرضا خمسه فارغ‌التحصیل رشته روان‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی است. خمسه در سال ۱۳۵۷ به فرانسه رفت و یک سال و نیم در مدرسه ون سن، آتلیه اگوستوبوال و آتلیه سیته یونیورسیته پاریس، دوره‌های مربوط‌به پانتومیم، حرکات بدنی و بازیگری را فراگرفت. در سال ۱۳۵۹ به ایران بازگشت و در سال ۱۳۶۰ برای اولین‌بار مقابل دوربین سینما رفت و در فیلم مرگ یزدگرد بازی کرد. نوع خطوط چهره خمسه و تسلط او بر حرکات صورت (میمیک) و نرمی‌ای که در حرکات بدنش وجود دارد و توانایی بسیار بالا در خلق صحنه‌های طنز و کمیک، از همان ابتدای ورود او به حیطه بازیگری، توجه کارگردان‌های کمدی‌ساز را به خود جلب کرد و بعد از فیلم جدی مرگ یزدگرد برنامه‌سازان تلویزیون سراغ او رفتند و در برنامه‌هایی مانند «نوروزنامه»، «هوشی و موشی»، «بورزید و بخندید»، «حواستو جمع کن» و «نگاه سوم» به اجرای قطعات نمایشی طنز پرداخت.
در سال ۱۳۶۷، خمسه در فیلم روز باشکوه ساخته کیانوش عیاری درکنار «علی نصیریان» «ایرج طهماسب» و «گوهر خیراندیش» بازی کرد. هرچند این فیلم از سوی تماشاگران با اقبال خوبی روبه‌رو شد، اما بازی در مجموعه تلویزیونی «هوشیار و بیدار» که سال ۱۳۶۷ از تلویزیون پخش شد، خمسه را بین مخاطبان کوچک و بزرگ به شهرت رساند. آپارتمان شماره ۱۳ (یدالله صمدی)، من زمین را دوست دارم (ابوالحسن داوودی) و چشم شیطان ساخته حسن هدایت از جمله مهم‌ترین فیلم‌های سینمایی کارنامه کاری اوست.
علیرضا خمسه در سال ۱۳۸۷ برای بازی در فیلم بیست ساخته عبدالرضا کاهانی با ایفای نقشی متفاوت و سخت برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم فجر شد. او برای حضور در ۵ فصل سریال پایتخت بیش‌ازپیش توسط مخاطبان دیده شد.
سعید کنگرانی
- تولد: ۱۴ مرداد ۱۳۳۳
- وفات: ۲۳ شهریور ۱۳۹۷
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم رضا موتوری، فیلم دایره مینا، فیلم سرایدار
اولین حضور سعید کنگرانی در سینما در فیلم رضا موتوری بود. کنگرانی پس از حضور در فیلم کیمیایی، در دایره مینا، بازیگر داریوش مهرجویی شد. فیلمی که سه سال توقیف بود و در این مدت کنگرانی با بازی در فیلم سرایدار به اسم خود شهرت و اعتبار بخشید. بعد از آن ناصر تقوایی برای ایفای نقش «سعید» شخصیت کلیدی سریال دایی‌جان ناپلئون او را به بازی گرفت که به چهره‌ای ماندگار مبدل شد.
بازیگری در فیلم در امتداد شب ساخته برایش شهرت مضاعف و درآمد خوبی به‌همراه داشت و او توانست محل سکونت خود را تغییر دهد و در شمال تهران ساکن شود. کنگرانی با اینکه در چند فیلم خوب به ایفای نقش پرداخت، فروغ بازیگری‌اش طولانی نبود و خیلی زود به دوران افول خود رسید.
پس از انقلاب، کنگرانی به بازیگری ادامه داد و در پرواز در قفس و فصل خون حبیب کاووش بازی کرد. از دیگر نکات جالب توجه در خصوص کنگرانی انتخاب او برای بازی در فیلم مادر بود، اتفاقی که به‌دلیل ممنوعیت کاری او رقم نخورد و امین تارخ آن نقش را برعهده گرفت. ازدواج به سبک ایرانی ساخته حسن فتحی آخرین نقش‌آفرینی او در سینمای ایران پس از ۱۶ سال دوری از کشور بود.
پرویز پرستویی
- تولد: ۲ تیر ۱۳۳۴
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم آژانس شیشه‌ای، فیلم مارمولک، فیلم بیدمجنون
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۴ سیمرغ بلورین
پرویز پرستویی در سال ۱۳۴۸ به گروه بهرام بیضایی پیوست و در همان سال سرانجام اولین نقشش در تئاتر ماجرای یک محل را بازی کرد. پرستویی فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۴۸ با اجرای نمایش در مراکز رفاه، کاخ جوانان و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد. پرستویی در سال ۱۳۶۲ اولین فعالیت خود را در سینما با دیار عاشقان آغاز کرد و در همان ابتدا مورد تحسین قرار گرفت و موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر شد.
نقطه اوج فعالیت هنری پرستویی در سال ۱۳۷۶ برای بازی در فیلم آژانس شیشه‌ای در نقش حاج کاظم بود. وی برای بازی در این نقش، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فیلم فجر را به‌دست آورد. پرویز پرستویی در سال ۱۳۸۲ بار دیگر حواس‌ها را به سوی خود جلب کرد. بازی ماندگار او در نقش رضا مارمولک در فیلم مارمولک ساخته کمال تبریزی جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر و تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد هشتمین جشن خانه سینما را برای او به ارمغان آورد.پرستویی دو بار دیگر در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر را برای بازی در فیلم‌های بید مجنون به کارگردانی مجید مجیدی و به نام پدر به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا از آن خود کرد.
پرستویی در سال ۱۳۹۴ پس از ده سال و برای ششمین بار با فیلم بادیگارد مقابل دوربین ابراهیم حاتمی‌کیا رفت و در نقش حیدر ذبیحی به ایفای نقش پرداخت. وی برای بازی در این نقش در سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر برای چهارمین بار برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. پرویز پرستویی با کسب ۴ سیمرغ بلورین رکورددار این جایزه در میان بازیگران مرد ایرانی است. فعالیت تلویزیونی پرستویی محدود به پنج سریال امام علی (ع)، آوای فاخته، خاک سرخ، آشپزباشی و زیر تیغ است. بازی در سریال نمایش خانگی هم‌گناه و نقش آفرینی در فیلم سینمایی بی همه چیز ساخته محسن قرایی به‌عنوان آخرین فعالیت‌های او در عرصه تصویر محسوب می‌شود.
حسین پناهی
- تولد: ۶ شهریور ۱۳۳۵
- وفات: ۱۴ مرداد ۱۳۸۳
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم مهاجران، فیلم در مسیر تندباد، فیلم سایه خیال
- مهم‌ترین جوایز: نامزد ۳ سیمرغ بلورین و برنده دیپلم افتخار جشنواره فیلم فجر
پناهی بازیگری را نخست از مجموعه تلویزیونی محله بهداشت آغاز کرد. سپس چند نمایش تلویزیونی با استفاده از نمایشنامه‌های خودش ساخت که مدت‌ها در محاق ماند. با پخش نمایش دو مرغابی در مه از تلویزیون که علاوه‌بر نوشتن و کارگردانی خودش نیز در آن بازی می‌کرد، خوش درخشید و با پخش نمایش‌های تلویزیونی دیگرش مورد توجه مخاطبان خاص قرار گرفت. در دهه شصت و اوایل دهه هفتاد، او یکی از خلاق‌ترین نویسندگان و کارگردانان تلویزیون به حساب می‌آمد. پناهی در سال ۱۳۶۵ اولین حضورش در سینما را بازی در فیلم گذرگاه (شهریار بحرانی) تجربه کرد.
او پس از آن برای بازی در فیلم در مسیر تندباد (مسعود جعفری جوزانی) نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم فجر شد. پناهی دو سال بعد برای بازی در فیلم سایه خیال نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که درنهایت برای بازی در این فیلم دیپلم افتخار جشنواره را گرفت. پس از آن در سال ۱۳۷۱ اصغر عبداللهی به پناهی پیشنهاد بازی در فیلم مهاجران را داد که این نقش آفرینی باعث شد پناهی برای سومین بار نامزد دریافت سیمرغ شود. روز واقعه (شهرام اسدی)، آرزوی بزرگ (خسرو شجاعی) و بلوغ ساخته مسعود جعفری جوزانی از دیگر نقش‌آفرینی‌های حسین پناهی محسوب می‌شود.
پناهی در سریال‌های تلویزیونی نیز بازی کرد و بازی‌اش در آژانس دوستی برای اولین‌بار با اقبال بالایی مواجه شد. او سپس در سریال‌های ماندگاری همچون امام علی (ع)، همسایه‌ها و روزگار قریب به ایفای نقش پرداخت. از پناهی به غیر از بازی در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی ۲۰ جلد کتاب نیز به جا مانده است.
ایرج طهماسب
- تولد: ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۸
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم عینک دودی، فیلم رفیق بد، فیلم کلاه قرمزی و سروناز
ایرج طهماسب فارغ‌التحصیل رشته تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. وی فعالیت هنری‌اش را با بازی در فیلم آن سوی مه به کارگردانی منوچهر عسگری‌نسب در سینما آغاز کرد. او بازیگری، کارگردانی و نویسندگی فیلم‌هایی همچون کلاه‌قرمزی و پسرخاله، یکی بود یکی نبود، دختر شیرینی‌فروش، کلاه‌قرمزی و سروناز، زیر درخت هلو و کلاه‌قرمزی و بچه‌ننه را در کارنامه هنری‌اش دارد.
طهماسب همچنین در مجموعه‌های آرایشگاه زیبا، النگ و دولنگ، خانواده عجیب و کلاه‌قرمزی به نقش‌آفرینی پرداخته و در برنامه صندوق پُست و اولین حضور شخصیت عروسکیِ کلاه‌قرمزی در تلویزیون، به‌عنوان مجری حضور داشته‌است. حمید جبلی مهم‌ترین پارتنر ایرج طهماسب در زمینه کاری محسوب می‌شود و همکاری‌های آن‌ها مانند مجموعه کلاه قرمزی طرفداران خاص و بی‌شمار خود را دارد. ایرج طهماسب در مقام نویسنده، سه فیلمنامه برای محمدحسین لطیفی نوشت. خوابگاه دختران، دختر ایرونی و عینک دودی. او در عینک دودی نقش اول فیلم را خود بر عهده گرفت و همبازی فاطمه معتمد آریا شد.
اکبر عبدی
- تولد: ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم مادر، فیلم آدم برفی، فیلم هنرپیشه
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۲ سیمرغ بلورین
اکبر عبدی از سال ۱۳۵۸ با دریافت مدرک دیپلم با نمایش‌های آماتوری فعالیت هنری‌اش را آغاز کرد و سپس از سال ۱۳۶۰ به تلویزیون رفت و تاکنون به نقش‌آفرینی در فیلم‌ها و سریال‌های متفاوتی پرداخته است. عبدی در سال ۱۳۶۳ با فیلم جنجال بزرگ، بازی در سینما را آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌های مردی که موش شد، اجاره نشین‌ها، گراند سینما و ای ایران توانست قابلیت‌های خود را در ایفای نقش‌های کمدی ثابت کند.
نوع چهره عبدی و بازی‌های او به قدری در زمینه کمدی منحصر به‌فرد بود که حتی در فیلم مادر در نقش معلول و در فیلم سفر جادویی در دو نقش میانسالی و کودکی‌اش ظاهر شد و توانست به محبوبیت خوبی در میان مخاطبان سینمایی دست پیدا کند، این امر حتی در فیلم‌های دلشدگان و آقای شانس هم مشهود بود. از دیگر بازی‌های به‌یادماندنی او می‌توان به فیلم‌های هنرپیشه (محسن مخملباف) و آدم‌برفی (داود میرباقری) اشاره کرد.
اکبر عبدی نیمه اول دهه هشتاد را در سکوت سینمایی سپری کرد و تا حدودی از محبوبیت و شهرت او کاسته شد. بازی او در چند فیلم کمدی در اواخر دهه هفتاد هم خیلی مورد توجه واقع نشد و با اینکه در سال ۱۳۸۰ و در جشنواره بیستم فیلم فجر برای بازی در فیلم نان و عشق و موتور هزار نامزد جایزه شد، اما با اینحال بسیاری معتقدند که او از دوران اوج خود، یعنی از زمانی‌که مشهور و پولسازترین بازیگران کشور بود، فاصله گرفته‌است. اکبر عبدی برای بازی در فیلم‌ها مادر (علی حاتمی) و خوابم میاد (رضا عطاران) برنده دو سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر شده است.
ابوالفضل پورعرب
- تولد: ۲ تیر ۱۳۴۰
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم عروس، فیلم مردی شبیه باران، فیلم مأموریت حساس
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ سیمرغ بلورین
آشنایی ابوالفضل پورعرب با تصویر به دوران دبیرستان و تئاترهایی برمی‌گردد که او در آن ایفای نقش می‌کرد. او به واسطه همین نقش‌هایی که در گروه تئاتر دبیرستان به ایفای آن می‌پرداخت با محمود استادمحمد آشنا شد و ازطریق او به گروه کارگردانی یک نمایش معرفی شد و سال ۵۹ اولین کار حرفه‌ای خود را به نام «مأموریت حساس» در سالن چهارسوی تئاترشهر بازی کرد. او سپس در سال ۱۳۶۰ کارمند تلویزیون شد و تا سال ۱۳۶۴ در صداوسیما دستیار کارگردان بود.
نخستین کار حرفه‌ای پورعرب در سینما دستیار کارگردانی فیلم دزد و نویسنده در سال ۱۳۶۴ است. سال ۱۳۶۹ همچون نقطه عطفی در کارنامه کاری پورعرب محسوب می‌شود و او با بازی در فیلم «عروس» به شکل حرفه‌ای وارد سینما شد و به‌عنوان چهره اول فیلم‌های دهه ۷۰ نقش‌های متفاوتی بازی کرد. او بعد از آن در سینما با کارگردان‌هایی مثل رسول صدرعاملی، سیروس الوند، رخشان بنی‌اعتماد و کیانوش عیاری همکاری کرد.
در سال ۱۳۷۵ او در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم مردی شبیه باران ساخته سعید سهیلی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
مهران مدیری
- تولد: ۱۸ فروردین ۱۳۴۶
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم همیشه پای یک زن در میان است، فیلم دیدار، فیلم ساعت ۵ عصر
- مهم‌ترین جوایز: نامزد یک سیمرغ بلورین
مهران مدیری از شانزده سالگی با تئاتر آشنا شد. در سال ۱۳۶۸ وارد رادیو شد و در داستان شب به مدت شش سال به گویندگی پرداخت. در سال ۱۳۷۲، به همراه داریوش کاردان اولین برنامه طنز خود را برای نوروز ساخت. پس از ساخت مجموعه‌های ساعت ۵۷ و ساعت خوش مدیری به تدریج به یکی از محبوب‌ترین کارگردانان طنز تلویزیون تبدیل شد. او مجموعه‌های تلویزیونی متفاوتی را کارگردانی و در آن‌ها بازی کرد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به جُنگ ۷۷، نقطه‌چین، پاورچین، شب‌های برره، باغ مظفر، مرد هزار چهره، مرد دوهزار چهره، در حاشیه ۱ و ۲ اشاره کرد. سریال‌های او همیشه با استقبال مخاطبان همراه شده است. مدیری از سال ۱۳۸۹ به بعد به یکی از فعال‌ترین کارگردانان نمایش خانگی تبدیل شد.
قهوه تلخ اولین سریال بلند مدیری در نمایش خانگی با اینکه هیچ‌گاه قسمت پایانی‌اش منتشر نشد اما هم‌چنان یکی از پرطرفدارترین سریال‌های نمایش خانگی است. او پس از قهوه تلخ، ویلای من، شوخی کردم، عطسه، هیولا و دراکولا را برای نمایش خانگی ساخت. او همچنین در این سال‌ها در فصل سوم سریال قلب یخی و سریال جدید خاتون نیز در مقام بازیگر جلوی دوربین رفت. مدیری در سینما کمتر به فعالیت پرداخته و در طول ۳۰ سال حضورش در عرصه تصویر تنها یک فیلم سینمایی را کارگردانی کرده است. او در سال ۱۳۹۵ فیلم ساعت ۵ عصر را کارگردانی کرد و خود در آن در یکی از نقش‌های فرعی به ایفای نقش پرداخت.
مدیری در سال ۱۳۸۶ برای بازی در فیلم سینمایی همیشه پای یک زن در میان است نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم فجر شد. یکی دیگر از فعالیت‌های مدیری مجری گری است. او از سال ۱۳۹۵ با اجرای برنامه دورهمی، ۴ فصل آن را در غالب تاک شو روی آنتن برد که با استقبال فراوان مخاطبان روبه‌رو شد. او برای اجرای این برنامه ۴ تندیس جشن حافظ را کسب کرد و تا به حال با دریافت ۹ تندیس حافظ از این حیث رکوردار است.
رضا عطاران
- تولد: ۲۰ اردیبهشت ۱۳۴۷
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم طبقه هساث، فیلم نهنگ عنبر، فیلم دهلیز
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۲ سیمرغ بلورین
اولین حضور عطاران در تلویزیون در مجموعه بیداران در سال ۱۳۶۹ به کارگردانی اصغر عبداللهی آغاز شد، اما پیشرفت بازیگری او به همکاری با مهران مدیری در دو مجموعه پرواز ۵۷ و ساعت خوش مربوط می‌شود. عطاران نخستین کارگردانی خود را در برنامه سیب خنده که برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخته بود تجربه کرد. وی همچنین اولین حضور خود در سینما را در سال ۱۳۷۶ و در فیلم کلید ازدواج تجربه کرد. او در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ در دو سریال خانه به‌دوش و متهم گریخت کارگردانی و بازیگری را تجربه کرد.
کارگردانی و بازیگری عطاران در اولین فیلم سینمایی‌اش خوابم می‌آد در سال ۱۳۹۰ موجب شد او برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بخش نگاه نو جشنواره شود. در همان سال او در بی‌خود و بی‌جهت نیز بازی و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد را از انجمن منتقدان سینما دریافت کرد. عطاران به خاطر بازی در فیلم دهلیز نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. او سال ۱۳۹۲ برای بازی در فیلم طبقه هساث سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد.
او همچنین برای بازی در فیلم روشن در سال ۱۳۹۹ برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر شد. وی به‌دلیل موفقیت‌های هنری که با بازی در فیلم‌های طبقه هساث، رد کارپت و کلاشینکف کسب کرد، با سودآوری ۱.۶ میلیارد تومانی، سودآورترین بازیگر سینمای ایران در سال ۱۳۹۳ لقب گرفت. عطاران در سال ۱۳۹۶ در فیلم هزارپا بازی کرد. این فیلم با فروش بیش از ۳۸ میلیارد تومان در گیشه، دومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران است.
محمدرضا فروتن
- تولد: ۷ دی ۱۳۴۷
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم قرمز، فیلم مرسدس، فیلم کنعان
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ سیمرغ بلورین
محمدرضا فروتن دانشجوی دکترای روان‌شناسی سلامت از دانشگاه آزاد است. بازی او در یکی از قسمت‌های سریال سرنخ (قسمت تماشاخانه) به قدری تأثیرگذار بود که چند دقیقه بعد از پخش از تلویزیون، پیشنهاد بازی در فیلمی به کارگردانی مسعود کیمیایی به او می‌شود. وی با بازی در فیلم‌های مرسدس و اعتراض به شهرت رسید و سپس فیلم‌های قرمز، دو زن، متولد ماه مهر، زیر پوست شهر، شب یلدا و زن دوم او را به بازیگری مطرح در سینمای ایران تبدیل کردند. او برای بازی در قرمز از هفدهمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد و برای بازی در شب یلدا از پنجمین جشن خانه سینما جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را به‌دست آورد.
زوج هنری فروتن و هدیه تهرانی در فیلم قرمز پس از زوج خسرو شکیبایی و بیتا فرهی در هامون دومین زوج سینمایی تاریخ سینمای ایران بودند که برنده سیمرغ بلورین نقش اول مرد و زن سال شدند. در سال ۱۳۷۷ دو فیلم پرفروش اول سال، فیلم‌های قرمز و دو زن با بازی فروتن بودند که هر دو فیلم در شمار آثار پرسروصدا و جریان‌ساز آن دهه بودند.
بعد از اکران مرسدس در سال ۱۳۷۶ تا پایان دهۀ ۷۰ و اوایل دهۀ ۸۰ او سوپراستاری سینمای ایران را نیز توامان با مورد توجه بودن از سوی مردم و البته منتقدان تجربه کرد و یکی از موفق‌ترین بازیگران مرد اواخر این دهه بود که مجموعه‌ای از بهترین و مطرح‌ترین فیلم‌های آن سال‌ها را به‌عنوان جوان اول سینما خصوصاً در نقش‌های عاشق عصیان‌گر تجربه کرد. به آهستگی، کنعان، عیار ۱۴ و چهل سالگی از آثار شاخصی هستند که فروتن با نقش‌آفرینی در آن‌ها نامزد دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شد.
امین حیایی
- تولد: ۱۹ خرداد ۱۳۴۹
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم شب، فیلم زن زیادی، فیلم درخونگاه
- مهم‌ترین جوایز: برنده ۱ سیمرغ بلورین
امین حیایی در دوران تحصیل به فعالیت در تئاتر پرداخت و پس از گرفتن دیپلم، ضمن خدمت سربازی در مرکز هنرهای نمایشی عقیدتی-سیاسی نیروی هوایی فعالیتش را آغاز کرد. در سال ۱۳۷۰ بازیگر یک تئاتر کودکان به کارگردانی ثریا قاسمی بود. در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت جایزه بازیگر نقش دوم برای فیلم «براده‌های خورشید» شد. او در نخستین نقش‌آفرینی‌اش به‌عنوان بازیگر نقش اول در فیلم «سیب سرخ حوا» در سال ۱۳۷۸ حاضر شد. وی در سال ۱۳۸۱ با بازی در شش فیلم: مزاحم، مانی و ندا، مونس، اثیری، رز زرد و بوی بهشت، روی پرده سینماهای تهران رفت.
حیایی همچنین تا به حال در چهار فیلم هتل کارتن، دست‌های آلوده، مزاحم و تله از ساخته‌های سیروس الوند به ایفای نقش پرداخته‌است. وی در سال ۱۳۸۶ برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم شب شد. حیایی به غیر از این دو جایزه تا به حال چهار بار دیگر برای بازی در فیلم‌های براده‌های خورشید، زن زیادی، بیداری رویاها و درخونگاه نیز نامزد دریافت سیمرغ بوده است. امین حیایی همچنین برای بازی در سریال نمایش خانگی ساخت ایران برنده تندیس حافظ بهترین بازیگر مرد کمدی شد.
پارسا پیروزفر
- تولد: ۴ اسفند ۱۳۵۰
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم مهمان مامان، فیلم اینجا بدون من، فیلم پری
- مهم‌ترین جوایز: نامزد ۱ سیمرغ بلورین
دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و دانش‌آموخته رشته بازیگری از آکادمی هنرهای نمایشی حمید سمندریان است. از دغدغه‌های او همچنین همواره صدا بوده‌است و زمانی را نیز از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ به صداپیشگی پرداخته‌است. اولین حضور او در سینما در سال ۱۳۷۳ در نقشی کوتاه (شیخ سالک) در فیلم پری به کارگردانی داریوش مهرجویی بود.
اولین حضور رسمی پیروزفر در تئاتر در مقام بازیگر در سال ۱۳۷۴ در نقش ماریوس در نمایش بینوایان اثر ویکتور هوگو به کارگردانی بهروز غریب پور بود. پیروزفر نمایشنامه هنر اثر یاسمینا رضا را در سال ۱۳۸۰ کارگردانی کرد و به روی صحنه برد. هنر اولین تجربه او در زمینه کارگردانی محسوب می‌شود. مهم‌ترین فعالیت پیروزفر در حیطه سینما مهمان مامان ساخته داریوش مهرجویی است که به واسطه آن نامزد دریافت سیمرغ بلورین از بیست و دومین جشنواره فیلم فجر شد. پیروزفر همچنین برای بازی در سریال ماندگار در چشم باد برنده تندیس حافظ بهترین بازیگر مرد درام تلویزیون شد. فیلم‌های سینمایی تی تی و مست عشق آخرین نقش‌آفرینی‌های پیروزفر محسوب می‌شوند.
جواد عزتی
- تولد: ۲۰ دی ۱۳۶۰
- مهم‌ترین فیلم‌ها: فیلم ماجرای نیمروز، فیلم آتابای، فیلم اکسیدان
- مهم‌ترین جوایز: نامزد ۳ سیمرغ بلورین
جواد عزتی فارغ‌التحصیل دانشگاه سوره است. او از سال ۱۳۷۵ به‌صورت حرفه‌ای وارد دنیای بازیگری شده‌است. عزتی ابتدا در تئاتر فعالیتش را شروع و سپس در سال ۱۳۸۱ اولین کار تلویزیونی‌اش را بازی کرده‌است. وی در مجموعه‌های کمربندها را ببندیم، مثل هیچ‌کس، سه دونگ سه دونگ، مرد هزارچهره، چاردیواری، لطفاً دور نزنیم، دست بالای دست، باغ مظفر، قهوه تلخ و دردسرهای عظیم ایفای نقش کرده‌است. فیلم آینه بغل به کارگردانی منوچهر هادی محصول سال ۱۳۹۶ که جواد عزتی یکی از نقش‌های اصلی آن را بازی کرده‌است، در سه روز اول فروش خود توانست به فروش یک میلیارد و دویست میلیون تومانی دست یابد و رکورد فیلم‌های فروشنده و ساعت ۵ عصر را بشکند و این اتفاق درکنار فروش فیلم اکسیدان، عزتی را تبدیل به پرفروش‌ترین بازیگر سال ۱۳۹۶ ایران کرد.
جواد عزتی تا به حال سه بار نامزد دریافت سیمرغ بلورین برای فیلم‌های ماجرای نیمروز ۱ و ۲ و آتابای شده است. عزتی برای بازی در فیلم ماجرای نیمروز ساخته محمدحسین مهدویان تندیس حافظ را به‌دست آورد. طلا و مس، آفریقا، شیار ۱۴۳، در مدت معلوم، یدکی، اکسیدان، تنگه ابوقریب، لاتاری، ما همه با هم هستیم، جهان با من برقص، مغز استخوان، شنای پروانه و خورشید از آثار شاخص کارنامه کاری جواد عزتی محسوب می‌شوند. عزتی با بازی در سریال نمایش خانگی زخم کاری پس از یک سال دوری از سینما به عرصه تصویر بازگشت.
....
