لجستیک
یکی از دلایلی که در بهینه سازی سیستم های تولیدی به امر لجستیک روی آورده می شود، حداقل استفاده از منابع در امر واردات و صادرات اقلام است.
گسترههای مدیریت لجستیک عبارتند از:
- لجستیک داخل مرزهای یک کشور
- لجستیک داخلی
- لجستیک خارج از مرزهای کشور
لجستیک بیشتر در شاخه مهندسی دیده می شود و تفکر آن بیشتر بر روی انسان-سیستم است تا نسبت به ماشین-سیستم. دیدگاه لجستیک در یک سیستم، به دو بخش لجستیک درونی و لجستیک بیرونی تقسیم می شود. به این ترتیب که لجستیک درونی از فعالیت های اولیه لجستیک است و بر روی خرید و نظم بخشیدن به فعالیت های داخلی قطعات و مواد بین تامین کننده و تولید کننده می پردازد. لجستیک بیرونی نیز فرآیند های مربوط به نگهداشت و انتقال محصول نهایی و جریان اطلاعات از لحظه تمام شدن تولید محصول نهایی تا رسیدن به دست مشتری است.
لجستیک خود انواع گوناگونی دارد مانند : لجستیک سبز ، لجستیک معکوس ، لجستیک تدارکات ، لجستیک پس از فروش و ... . که در این میان لجستیک سبز در سال های اخیر بیشتر مورد توجه محققین بوده است و مقالات متنوعی در این مورد در مجلات معتبر چاپ شده است. لجستیک سبز، سعی در اندازه گیری و حداقل کردن تاثیرات زیست محیطی فعالیت های لجستیکی دارد و می تواند یکی از جنبه هایی باشد که نظام مدیریتی زیست محیطی ایزو 14001 را ارتقاء می بخشد.
لجستیک نظامی
سیستم یکپارچه پشتیبانی لجستیک (ILS) یکی از سیستمهای به کاربرده شده در سازمانهای نظامی است، برای اطمینان از سیستم ساده پشتیبانی با نگرشی به سرویس تمام عیار مشتری مداری با پائینترین هزینه و با اطمینان کامل و در دسترس بودن و همچنین قابل تعمیر بودن و دیگر نیازهای تعریف شده در یک پروژه.
در لجستیک نظامی: افسران لجستیک چگونگی و زمان جابهجایی منابع را به محلی که مورد نیاز هستند را مدیریت میکنند. افرادی مانند هانیبال بارکا، الکساندر کبیر و دوک ولینگتون در منابع تاریخی به عنوان نوابغ لجستیک مطرح هستند. لجستیک را در فارسی "آمادگاری" نیز میگویند.
مدیریت لجستیک
مدیریت لجستیک بعنوان نقشی در زنجیره تامین است که وظیفهدار طراحی، نحوه اجرا، کنترل و افزایش بهره وری کلیه فرایندهای مرتبط با ذخیرهسازی کالا و جریانهای جلو برنده و یا عقب رونده موثر، ارائه سرویسها و یا اطلاعات مرتبط از محل تولید تانقطه مصرف به طوریکه نیازهای مشتریان را بر آورده سازد، میباشد.
به شخصی که بصورت حرفهای در مدیریت لجستیک مشغول به کار است logistician میگویند.
چارتر اینستیتوی لجستیک و حمل و نقل (CILT) در ۱۹۱۹ در انگلیس تاسیس شد و رویال چارتر را درسال ۱۹۲۶ تاسیس کرد. موسسات چارتر یکی از مهمترین بخشها یا موسسات در زمینه لجستیک و حمل و نقل هستند که وظیفه امتیاز دهی میزان کیفی خدمات حرفهای را در مدیریت لجستیک بر عهده دارند.
رشته مهندسی صنایع گرایش لجستیک
بدلیل اهمیت موضوع لجستیک ، در سال 1387 گرایش لجستیک از رشته مهندسی صنایع به مجامع آکادمیک ایران وارد شده است.در این سال در دانشگاه صنعتی امیرکبیر دانشکده مهندسی صنایع و سیستمهای مدیریت ایجاد شد. این گرایش در مقطع کارشناسی ارشد توسط دکتر کریمی به وجود آمد که هم اکنون جز پرطرفدارترین گرایشهای مهندسی صنایع در کنکور کارشناسی ارشد میباشد.
دوره های کاردانی و کارشناسی لجستیک
در سال ۱۳۸۹ دانشگاه علمی کاربردی شهید دستواره دوره های کاردانی لجستیک و انبارداری و سال ۱۳۹۳ کارشناسی لجستیک را برگزار کرده است. این مقاطع تحصیلی همچنان در حال برگزار می باشد.