درخت کنار یا سدر

درخت کنار که بفور در خوزستان بین شهرهای دزفول تا شوشتر وجود دارد و درختی مقدس در دین قدیم ایرانیان زرتشت بوده همانند درخت نخا برای سامیان

کنار درختی است به ارتفاع نزدیک به ۱۰ متر با برگ‌های کوچک و قلبی شکل و کشیده با سه رگبرگ برجسته که گوشوارک آن به خار تبدیل شده‌است.

کنار آفریقایی و کنار کازرونی (ایرانی) گونه‌هایی از این سرده‌اند که به‌طور فراوان بومی جنوب و جنوب غرب ایران نیز می‌باشد.

میوه درخت کنار

میوهٔ کنار خوراکی است. کنار میوه‌ای مغذی و سرشار از ویتامین K و مقادیر نسبتاً خوبی از ویتامین D3 و نیز کلسیم، فسفر، آهن، منگنز، روی و پتاسیم است. ارزش غذایی میوهٔ کنار از لحاظ پروتئین، مواد معدنی، کلسیم، فسفر، کاروتن و ویتامین از گندم غنی‌تر و میزان کالری و ویتامین C آن نسبت به لیمو بیشتر است. میوهٔ آن به راحتی هضم و اثر ملین (ضد یبوست) دارد، مزهٔ آن اندکی شیرین است. کنار در ماه‌های پایان زمستان و فروردین به بار می‌آید و تا نیمهٔ بهار نیز کم و بیش بر درخت می‌ماند. کنار با قیمتی ارزان‌تر نسبت به سایر میوه‌ها در دسترس است. برخی گونه‌های کنار در بهار شکوفه داده، در پاییز به بار می‌نشیند که در زبان بومی به آن «کنار پاییزه» می‌گویند.

از گونه‌های دیگر کنار که درختچه‌ای و بدون ساقه و تنهٔ ضخیم است؛ در زبان خوزی و لری رَمَلِک و یا لملیک می‌گویند که در پاییز و زمستان میوهٔ ترش آن به‌دست می‌آید. در کوهپایه‌های زاگرس مناطق نیمه‌گرمسیری این نوع کنار دیده می‌شود.

درخت کنار از مقاوم‌ترین درخت میوه به صورت درختچه‌ای کوچک، خاردار با تاج پهن است. این درخت و میوهٔ آن در جنوب ایران کنار نامیده می‌شود و در کتاب‌ها به نام‌های کنار، سدر، سدره، منبل داوود، سنجد گرجی، نیم، ضال، ببر و شجره‌النبق نیز خوانده شده‌است. از قدیم از برگ سائیده درخت کنار به‌عنوان ماده پاک‌کننده موی سر و بدن استفاده شده و هنوز هم در برخی نقاط استفاده از آن متداول است. برگ سائیده کنار «سدر» نام دارد. این درخت در استان‌های جنوبی ایران مانند ایلام فارس، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمان و جنوب سیستان و بلوچستان به خوبی می‌روید.

پودر خرمی یا سدر 

شستشو با برگ کنار (سدر)

برگ‌های کنار را می‌توان خشک و پودر کرده و جهت شستشوی بدن و مو بکار برد. برگ کنار (سدر) حاوی تانن،استرول‌های گیاهی مانند بتاسیتوسترول، بتاسیتوسترول گلوکزید و ساپونین ابلین لاکتون می‌باشد. ساپونین موجود در سدر عامل کف‌کنندگی در برگ کنار است. ابلین لاکتون از دسته ساپونین‌های استروئیدی است و به عنوان ماده اولیه برای تهیه هورمون‌های استروئیدی می‌توان بکار برد.