مفهوم اصلی فاز در برق و نحوه کارکرد (مبانی ابتدایی برق برای تازه کارها)

نکته : سیم فاز در هر سطحی از برق هم شهری و چه صنعتی وظیفه اصلی انتقال جریان برق را بر عهده دارد و اصولاً سیم بار دار مثبت میباشد.

می‌توان سیم فاز را به عنوان خطرناک‌ترین سیم در مدار الکتریکی یک ساختمان در نظر گرفت.به این دلیل که سیم فاز حامل بار الکتریکی است و به محض تماس با اجزای رسانا بار الکتریکی خود را به آن‌ها منتقل می‌کند به همین خاطر به فاز، سیم حامل جریان هم گفته می‌شود. فاز معمولاً با عایق مشکی رنگی قابل تشخیص است. البته برای نمایش دادن سیم فاز به غیر از مشکی از هر رنگ دیگری به غیر از سفید، سبز، خاکستری و آبی استفاده می‌شود. در نیروگاه‌های برق سه سیم برق‌دار برق را به مصرف‌کننده می‌رسانند. این سه سیم برق مشابه هم هستند. اما ولتاژ آن‌ها باهم اختلاف فاز دارد. معنی این جمله این است که این سه سیم با هم اختلاف پتانسیل دارند پس همانطور که قبلاً گفتیم اگر دو تا از آن‌ها را به دو سر یک وسیله وصل کنیم آن وسیله روشن می‌شود. موتور سه فاز به همین روش کار می‌کند به هر کدام از این سیم‌ها برق تک فاز  گفته می‌شود. اختلاف پتانسیل بین هر کدام از این سیم‌ها بسیار بالا می‌باشد. برای مثال اختلاف پتانسیل بین هر سیم در سیستم برق‌رسانی خارج از شهر، برابر 2000 ولت می‌باشد سپس این سیم‌ها به درون پست‌های برق محلی می‌آیند و در آن‌‌جا توسط مبدلی به نامترانسفورماتور به چهار سیم تبدیل می‌شود. این چهار سیم شامل سه فاز و یک نول است. که هر کدام از فازها نسبت به هم دارای اختلاف پتانسیل 380 ولت و هر فاز نسبت به سیم نول دارای اختلاف پتانسیل 220 ولت است.

تفاوت سیم فاز و نول نیز یکی از مواردی است که هر کسی که میخواهد با برق و سیم کشی ساختمان سر و کار داشته باشد باید بداند. 

همان طور که شما هم می‌دانید در برق (تک فار) به دو رشته سیم نیاز داریم که همان فاز و نول هستند این دو همیشه در برق مکمل یک دیگر هستند؛ یعنی یکی از سیم‌ها برق در آن است که همان سیم فاز است و سیم دیگر، برق را بر می‌گرداند که همان سیم نول است، سیم نول فقط سیم فاز را کامل می‌کند مانند یک جفت، و برقی در آن نیست، می‌توان آن را در روز لمس کرد، ولی در شب این کار را نکنید، چون یک برقی حدود ۷۰ ولت از آن عبور میکند که به آن برگشت فاز می‌گویند . و همانطو طور که در بالا گفتیم برای تشخیص دادن سیم فاز و نول از فاز متر استفاده می‌کنیم.

نویسنده  : مهندس افشین رشید