شیرازی ها

علی ابن حسن شیرازی یکی از ایرانیان که در قرن دهم میلادی از خلیج فارس عازم شرق آفریقا شد و در آنجا پایه گذار تمدن افرو شیرازی شد. جامعه افرو پارسی یا افرو شیرازی در شرق آفریقا سواحل سومالی کنیا زیمباوه و شمال موزامبیک حضور فعالی داشته اند و قبل از ورود استعمار پرتغال امپراتوری زنگبار و کیلوا را اداره می کردند. یکی از این مساجد مسجد کزیم کزی نام دارد که در اصل کاظم قاضی بوده است افروشیرازی ها امپراطوری زنگ یا سلطنت کیلوا، حکومتی در سواحل شرقی آفریقارا پایه گذاری کردند که در قرن چهارم هجری توسط دریانوردان شیرازی بنانهاده‎شد. پایخت این حکومت جزیره کیلوا کیسیوانی بود که در ۲۴۰ کیلومتری جنوب شهر امروزیدارالسلام واقع‎شده‎است.

قوم شیرازی بر این باورند که اجداد آنها شاهزادگانی ایرانی بودند و در زمان‌هایی بسیار دور از ایران به آفریقا مهاجرت کرده‌اند. اولین مهاجرت با ورود علی بن سلطان حسن از شیراز به زنگبار صورت گرفته‌است. حوالی سال ۹۷۵ میلادی وی کابوسی می‌بیند که در آن یک موش عظیم‌الجثه با فک‌های آهنین ستون‌ها و پی‌های قصر وی را از بین برده‌است. او این کابوس را نشانهٔ بدیمنی، زیان و ناراحتی بر خانه‌اش تعبیر کرد و به همراه خانواده، دوستان وفادار و مریدانش با هفت کشتی از شیراز خارج شدند. آنها در راه دچار طوفان گشته و در هفت نقطه مختلف از ساحل به خشکی رسیدند و در این نقاط خشکی، جوامع شیرازی را بنا نهادند.

شیرازی‌ها همچون باقی مردمان شرق آفریقا به زبان سواحیلی صحبت می‌کنند. این گروه اسلام را در جنوب و شرق آفریقا گسترش داده‌اند. مذهب ایشان اسلام سنی است و پاره‌ای از ایشان نیز شیعه هستند.

شواهدی بر ایرانی بودن قوم شیرازی

• بقایای چندین بنای قدیمی در تانزانیا به بازرگانان شیرازی نسبت داده شده‌است. از این بناهای تاریخی می‌توان به مخروبهٔ دهکدهٔ ماهیگیری تونگونی، و سایر بناها در تانبوتا و جزیره پمبا اشاره کرد.
• وجود بشقاب‌های چینی در قبرهای منسوب به ملوانان ایرانی در زنگبار نشان‌دهندهٔ وجود ارتباط تجاری بین قارهٔ آفریقا و جنوب چین می‌باشد. گمان می‌رود این ارتباط تجاری از طریق بازرگانان ایرانی صورت می‌گرفته‌است.
  
• ۴۵۸ سکهٔ نقره ضرب‌شده با نام بهرام در بقایای قصر باستانی در پمبا نشان می‌دهد که ایرانیان در این جزیره ساکن بوده‌اند.
  
• رسم‌الخط کوفی در مسجد شیرازی‌های کیزیمکازی در زنگبار، با بقایای خط کوفی پیدا شده در بندر سیراف در استان بوشهر ایران به یکدیگر شبیه هستند. به گفته دیوید وایت هاوس، این امر نشان‌دهندهٔ سکونت دائمی مسلمانان ایران در سواحل شرقی آفریقاست. ایرانیان برای ادامه سکونت در زنگبار، مسجد، قصر و شهر ساخته‌اند.
  
• برگزاری جشن نوروزی (به انگلیسی: nairuzi) که در آن دهقانان سال نوی زراعی را جشن می‌گیرند. این جشن شامل مراسم مختلفی از قبیل حمام و شستشو در آب دریا به قصد پاک شدن، و برپایی آتش و اجرای مراسم آئینی تولد دوبارهٔ انسان از آتش است که به وسیلهٔ ابزار ابتدایی صورت می‌گیرد. این مراسم ممکن است دارای ریشه‌هایی ایرانی باشد.