ضرابخانه‌های ساسانی

شمار ضرابخانه‌ها در هر دوره متفاوت است. در آغاز شاید بیش از سه سکه‌خانه وجود نداشته‌است، اما در سدهٔ چهارم میلادی با سفرهای جنگی شاپور دوم به مشرق سکه‌خانه‌های زمان جنگ نیز پدید آمدند که یکی از آنها دقیقا در افغانستان کنونی قرار داشت. با پیشینه‌های منفرد در دوران پادشاهی بهرام یکم و شاپور دوم، ذکر اجباری نام سکه‌خانه‌ها با پادشاهی بهرام پنجم آغاز می‌شود. احتمالا همزمان با اقدام خسرو انوشیروان) به اصلاحات مالیاتی که بر سکه‌زنی نیز عمیقا تأثیر گذاشته بود، سکه‌خانه‌ها استاندارد شده و ظرفیت آنها محاسبه و سهمیهٔ آنها مشخص گردید.از این زمان به بعد بر روی سکه‌ها سال پادشاهی، جانشین علامت نشر می‌شود و نشر سکه نیز به دلیل تعیین مقدار نشر از مرکز محدود می‌شود.

از ویژگی‌های سکه‌های ساسانی ذکر نام شهری است که سکه در آن ضرب می‌شده‌است. ذکر نام ضرابخانه از زمان بهرام چهارم (۳۸۸–۳۹۹ میلادی) به صورت رسمی بر پشت سکه‌ها صورت گرفت. آوردن نام ضرابخانه بر سکه ها کمک شایان توجهی به پژوهش‌گران کرده‌است تا به شناسایی هر چه بیشتر شهرهایی که سکه در آن ضرب می‌شده‌است، بپردازند. معمولاً در سکه‌ها نام ضرابخانه به علت کمبود جا به صورت اختصاری شدهٔ آن به کار رفته‌است، همین امر باعث گردیده است که در حال حاضر تعدادی از این ضرابخانه‌ها توسط محققان و سکه‌شناسان مختلف به دو یا چند شهر متفاوت که صورت اختصاری شدهٔ آنها شبیه به هم هستند، منتسب شود. بسیاری از این شهرها در حال حاضر از صفحهٔ روزگار محو شده و یا تنها ویرانه‌هایی از آنها برجای مانده‌است.

برخی از ضرابخانه‌های ساسانی:

ردیف	گویش فارسی	نام ضرابخانه
۱	اپر	اپرشهر (نیشابور)
۲	آت	آترا (آذربایجان)
۳	ارت	اردشیرخوره
۴	ارم	ارمنستان
۵	ست	استخر
۶	او	اهواز
۷	ای، ایر	ایرانشهر شاپور (شوش)
۸	ایران	ایران
۹	بلخ، بخل	بلخ
۱۰	بیش	بیشاپور
۱۱	تای	تای
۱۲	تچی	تچی
۱۳	گد	جی (اصفهان)
۱۴	خلم	خُلم
۱۵	دا	دارابگرد
۱۶	رام	رامهرمز
۱۷	رخو	رخواده
۱۸	ریو	ریواردشهر
۱۹	رد	ری
۲۰	زوزن	زوزن
۲۱	سک	سکستان (سیستان)
۲۲	سمر	سمرقند
۲۳	چاچو	چاچ
۲۴	شی	شیز
۲۵	پر	پرات (فرات)
۲۶	کر	کرمان
۲۷	گو	گرگان
۲۸	گرزان	گرزوان
۲۹	گن	گندی‌شاپور
۳۰	مرو	مرو
۳۱	مرونا روت	مرورود
۳۲	می	میبد
۳۳	نهر	نهر تیری
۳۴	نیه	نهاوند
۳۵	وه	وه‌اردشیر
۳۶	وسپ	ویسپ شادخسرو
۳۷	اهم	همدان
۳۸	هر	هرات
۳۹	یز	یزد